روزنامه اعتماد سال 1400: دهه 90 دهه سوخته اقتصاد ایران است
37 درصدی فقر مطلق در دو سال اخیر را به فراموشی سپرده است.
روزنامه اعتماد اخیرا در گزارشی مدعی شده، نرخ فقر در ایران از ابتدای دهه 90 تا سال 1396 روند ثابتی داشته است اما از سال 1396 تا 1398 حدود 10 درصد افزایش یافته و از سطح 20 درصد به 30 درصد رسیده است. افزایش 10 درصدی نرخ فقر به معنی افزایش حدود هشت میلیون نفر به تعداد فقرا در کشور است.
این روزنامه ادعا کرد که بعد از سال 1396 حدود 50 درصد نسبت به گذشته به جمعیت فقرای کشور افزوده شده و همواره در حدود سطح 30 درصد باقی مانده است. منطقه ماندگاری فقر در سطح 30 درصد در چهار سال اخیر در شرایطی است که بودجههای دولتی سالانه هزینههایی را برای مقابله با فقر اختصاص میدهند اما میزان و راهبرد هزینهها، تکافوی حجم فقر موجود در جامعه را نمیدهد. در نتیجه سیاستهای حمایتی در بودجه به تنهائی قادر به کاهش نرخ فقر ماندگار در ناحیه قرمز رنگ
نیستند.
در جواب این ادعای اعتماد یادآوری این نکته ضروری است که همین روزنامه اعتماد در 22 مهر 1400 تیتر یک خود را دهه سوخته اقتصاد ایران، نهاد و نوشت: «پر بيراه نيست اگر كارشناسان به دهه نود، لقب بدترين دهه تاريخي اقتصاد ايران را دادند.»
مروری بر وضعیت اقتصاد تعطیل ایران در دهه 90
هر چند که اعتماد، تحریم را دلیل وضعیت اقتصادی دهه 90 دانسته اما ایران در طول 45 سال اخیر همواره تحریم بوده اما در دهههای قبل و دو سال و نیم اخیر چون کشور به امید کدخدا ننشست و آب خوردن مردم معطل برجام نشد، وضعیت اسفبار دهه 90 شکل نگرفت. در دهه 90 رشد اقتصادی نزدیک صفر، تورمهای سنگین، بازگشت کشور به دهه 60 از لحاظ قطع مکرر برق و تشکیل صف ارزاق، از دسترس خارج شدن خرید مسکن برای طبقات متوسط و ضعیف جامعه با جهش 10 برابری قیمت، سرمايهگذاري منفي چهار و هفت دهم درصد (با استناد به گزارش معاونت بررسيهاي اقتصادي اتاق بازرگاني) و... که یادآوری آن موجب ملال همگانی است.
آنچه دولت سیزدهم
تحویل گرفت
درباره عملکرد دولت سیزدهم، باید توجه کرد که این دولت چه چیزی را از دولت قبل تحویل گرفته است. دولت روحانی رکورد رشد نقدینگی پس از انقلاب را در مهر 1400 با 42 و هشت دهم درصد شکست و ارز ترجیحی را با اختلاف 600 درصدی با نرخ بازار تحویل دولت بعد داد. دولت روحانی با عدم توسعه زیرساختهای ذخیرهسازی گاز، قطعی گاز در زمستان را به دولت بعد منتقل کرد. صندوقبینالمللیپول دولت موسوم به تدبیر و امید را بدهکارترین دولت تاریخ پس از انقلاب در ایران معرفی کرد.
دولت روحانی در سالهای پایانی بهدلیل کسری بودجه وحشتناک، دست به چاپ اوراق بیسابقه زد. فروش نفت در دولت روحانی بهگونهای کاهش یافت که زنگنه میگفت هر کس بتواند 200 هزار بشکه در روز بفروشد او را به عنوان وزیر نفت معرفی کنید. رشد اقتصادی در دهه 90 بهگونهای پرنوسان و پایین بود که رهبری از آن بهعنوان دهه تعطیلی نسبی اقتصاد ایران نام بردند.
یادآوریهای لازم
برخی میگویند چرا با گذشت دو سال و نیم از آغاز به کار دولت سیزدهم همچنان از خسارات دولت قبل میگویید. دلیل این یادآوریها، نوشتههای امثال روزنامه اعتماد است که تیترهای خودشان را هم فراموش میکنند.
اقتصاد کشور در دوران روحانی، عملا 40 سال به عقب برگشت. کسری بودجه 480 هزار میلیارد تومانی، بدهی 54 هزار میلیارد تومانی خزانه، انبارهای خالی از کالاهای اساسی، فقدان منابع برای پرداخت حقوق کارمندان دولت، هزینه تمام بودجه سالانه 1400 برای واردات کالاهای اساسی در چهار ماه و نیم،
تولید و صادرات پایین نفت و میعانات مانده روی دریا با هزینه سالانه 450 میلیون دلار، تورم 60 درصدی که رکورد تورم در کشور را شکست و... و آمارهایی که تکرار فهرستوار آن به چند روزنامه کامل نیاز دارد.
بانک جهانی، دهه 90 را دهه سوخته اقتصاد ایران نامیده است. بسیاری از کارشناسان اقتصادی هم به عنوان دهه از دست رفته از آن یاد میکنند. به گفته کارشناسان، بازگشت به شاخصهای سال 1390 که آرزوی همه اقتصاددانان و فعالان اقتصادی کشور است شش تا 16 سال طول میکشد.
رهبر انقلاب، در دیدار 10 بهمن 1400 کارآفرینان، تولیدکنندگان و دانشبنیانها گفتند: «ما احتیاج داریم به رشد سریع و مستمر؛ علت هم این است که عقبافتادگی داریم. ما در دهه ۹۰ یک عقبماندگی و به اصطلاح تعطیل نسبی مسائل اقتصادی داشتیم به دلایل مختلف... عامل این مشکلات هم صرفاً تحریم نیست؛ البتّه تحریم بلاشک مؤثّر بوده امّا صرفاً تحریم نیست؛ بخش مهمّی ناشی از برخی تصمیمگیریهای غلط یا کمکاریها و امثال اینها است؛ میتوانست این جور نباشد.»
گزارش بانک جهانی
از کاهش فقر مطلق در ایران
وضعیت در دو سال و نیم اخیر تغییر کرده است. آمارهای بانک جهانی از کاهش ۳۷ درصدی فقر مطلق در ایران طی سالهای 2021 و 2022 خبر داده است.
بر این اساس در آخرین سال عملکرد دولت حسن روحانی (۱۳۹۹ مطابق با ۲۰۲۰) نسبت جمعیت دارای فقر مطلق به کل جمعیت در ایران هشت دهم درصد بوده است، اما این رقم در سال نخست فعالیت دولت رئیسی (۱۴۰۰ مطابق با ۲۰۲۱) به هفت دهم درصد و در سال دوم فعالیت دولت رئیسی (۱۴۰۱ مطابق با ۲۰۲۲) به نیم درصد کاهش یافته است. بدینترتیب فقر مطلق در ایران طی دو سال متوالی در دولت سیزدهم مجموعا ۳۷ درصد کمتر از سال ۲۰۲۰ یعنی سال آخر فعالیت دولت قبل بوده است.